اهمیت و کاربرد اگزوز در خودرو
موتور احتراق داخلی همانطور که از نام آن پیداست توسط احتراقی که درون موتور روی میدهد به تولید انرژی میپردازد ، اما اهمیت و کاربرد اگزوز در خودرو چیست؟ احتراق صورت گرفته درون موتور گازهایی ( دود ) تولید می کند که باید دفع شوند. اینگازها حاوی مقدار زیادی دی اکسید کربن ، مقداری اکسیژن سوخته نشده و مقدار کمی آب یا ترکیبات هیدروژنی می باشند.
گاز های ناشی از احتراق در هنگام خروج از موتور سر و صدای زیادی تولید کرده و باعث آلودگی هوا در طولانی مدت می شوند. همچنین در هنگام شتابگیری و دورهای بالا خروج گازها با فوران شعله ناشی از احتراق درون سیلندرها همراه است که می تواند برای قطعات مجاور موتور مضر و آسیب زا باشد.
از همین رو از سیستمی بنام سیستم اگزوز exhaust استفاده می شود که بتوان به کمک آن گازهای خروجی موتور را به سمت بیرون با کمترین میزان صدا هدایت کرد. همچنین کاهش میزان آلایندگی و دفع فوران شعله های ناشی از احتراق نیز کار سیستم اگزوز می باشد.
اهمیت وجود سیستم اگزوز
سیستم اگزوز اهمیت بالایی در کارکرد صحیح موتور دارد. این سیستم گازهای خروجی را از دهانه موتور گرفته و پس از تصفیه کردن و دفع شعله ها و در نهایت کم کردن صدای انفجار سیلندرها به بیرون هدایت می کند. سیستم اگزوز شامل اجزایی است که هر کدام کار خاصی را انجاممی دهند :
-
مانیفولد دود :
این قطعه یک لوله چند راهه است که مانند مانیفولد هوا روی سر سیلندر موتور بسته می شود و تعداد دهانه های آن به تعداد سیلندرهای موجود در خودرو است. دود خارج شده از موتور ابتدا وارد این چند راهه می شود.
-
کاتالیست :
این قطعه نوعی فیلتر است که با جذب ذرات دی اکسید کربن دود را تا حدودی تصفیه و از میزان آلایندگی آن میکاهد. کاتالیست یک قطعه مصرفی بوده و باید بعد از مدت زمان مشخصی تعویض گردد. محل قرار گیری آن درست بعد از مانیفولد دود می باشد.
-
رزیناتور اگزوز :
رزیناتور یا مخزن آرامش قطعه ای استوانه و در بعضی خودروها بیضی شکل است که در امتداد مسیر اگزوز و بعد از کاتالیست قرار دارد. محل قرارگیری این قطعه زیر اتاق خودرو و معمولا وسط خودرو است. کار رزیناتور دفع گرمای ناشی از شعله ها و گاهی اوقات دفع شعله هایی که برد بالا می باشد که وارد محیط بیرون نشوند. همچنین تا حدودی صدای ناشی از احتراق را دفع می کند.
-
مافلر :
این قطعه مخزنی بزرگتر از رزیناتو است که ساختار داخلی آن با رزیناتور متفاوت است از تیغه هایی سوراخ دار تشکیل شده که درون مخزن جوش داده شده اند. این تیغه های سوراخ دار باعث شکسته شدن فشار دود خروجی شده و صدای آن را تا حد قابل توجهی کاهش می دهند.
میزان کم صدا بودن موتور خودرو بستگی به نوع ساخت و کیفیت قطعات مافلر دارد. این قطعه در انتهایی ترین قسمت سیستم اگزوز و دقیقا در عقب خودرو قرار دارد. نام دیگر مافلر در گویش عامیانه خمره اگزوز می باشد.
سیستماگزوز در خودرو های پیشرفته
از آنجا که بی صدا بودن خودرو امری بسیار مهماست در خودروهای روز دنیا مافلرها را بزرگتر طراحی می کنند تا با استفاده از تیغه های بیشتر و دریچه های الکتریکی صدای موتور را تا خد زیادی کاهش دهند ، اما در خودروهایی که به منظور اسپرت نیز طراحی شده اند.
دریچه ای الکتریکی درون مافلر وجود دارد که بسته به انتخاب راننده در حالت های بی صدا silent نرمال normal و مسابقه track تنظیم میشود. حالت track صدای اگزوز را افزایش داده و هیجان بیشتری به درگ و دریفت میدهد.
کیت اگزوز
در حالت عادی سیستم اگزوز نصب شده روی خودروها صورت استاندارد بوده و نیازی به تغییر ندارد ، اما اگر صاحب خودرو قصد تیونینگ خودروی خود را داشته باشد. یکی از کار های لازم جهت تیونینگ نصب هدرز بر روی خودرو می باشد. هدرز همان مانیفولد دود است با این تفاوت که از جنس فولاد که به روش خم کاری شکل داده می شوند درست شده است.
این قطعه به دلیل قطر لوله های خروجی ، سرعت تحلیه دود را نیز بیشتر می کند. در حالیکه مانیفولد نصب شده بصورت فابریک با روش ریخته گری تولید می شوند از جنس چدن هستند و ممکن است درون لوله های آنها کمی ناهموار و دارای زائده باشد. با نصب هدرز بر روی موتور باید لوله های اگزوز و مافلر را نیز تغییر داد.
نکته قابل توجه این است که : با نصب کیت های اگزوز و سر اگزوزی های تزیینی روی اگزوز فابریک خودرو ، فرآیند خروج دود با اختلال مواجه شده و باعث می شود توان موتور تا حدودی گرفته شود. در واقع توان موتور را فدای زیبایی و صدای بیشتر می کند.
انسداد اگزوز
موتورهای اختراقی را می توان به انسان تشبیه کرد. انسان اگر عمل دم و بازدم را به درستی انجام ندهد دچار اختلال و آریتمی در تنفس شده و به سرفه می افتد چه بسا حس خفگی به او دست بدهد. موتور خودرو نیز به همین ترتیب است. اگر مکش و تخلیه مناسبی نداشته باشد دچار اختلال و افت توان میشود و در شرایط حاد ممکن است از کار بیافتد.
عمل مکش و ورود هوا توسط مانیفولد هوا و دریچه گاز انجام می شود . همه می دانیم در صورت انسداد مسیر هوای ورودی موتور خاموش می شود ، اما همین موضوع در رابطه با اگزوز هم صدق می کند.
اگر مسیر گازهای خروجی دچار گرفتگی یا انسداد شوند ، موتور بد کار می کند ( به اصطلاح خفه می کند). بررسی مسیر اگزوز به طور معمول سالی دوبار توصیه می شود. همچنین گرفتگی کاتالیست که قطعه ای صرفی است هم می تواند این موضوع را تشدید کند.
در خودروهای سنگین که با سوخت دیزل کار می کنند به دلیل وزن بالا و احتمال عمل نکردن ترمزها از ترمزی بنام ترمز اگزوزی استفاده می شود که دریچه در مسید اگزوز است که در مواقع اضطراری بسته شده و باعث خفه شدن موتور و در نهایت پایین آمدن دور موتور می شود که به کاهش سرعت خودرو کمک می کند.
نتیجه گیری
حال با دانستن این موضوع می توانیم به اهمیت انسداد مسیر اگزوز پی ببریم. در خودروهای بنزینی نیازی به ترمز اگزوزی نیست اما تخلیه مناسب ، بررسی فیلترها و کاتالیست و اطمینان از سلامت مافلر جز نکات مهمی هستند که توصیه می شود حتما در هنگام سرویس های دوره ای به آنها توجه شود.
از شما عزیزان ممنونیم که تا انتهای این مطلب ( اهمیت و کاربرد اگزوز در خودرو ) با ما همراه بودید، می توانید برای دیدن مطالب بیشتر به سایت تامین خودرو مراجعه کنید.
