وایر شمع و کاربرد آن در خودرو
شاید تا کنون نام وایر شمع و کاربرد آن در خودرو را زیاد شنیده باشید، اما اهمیت این قطعه در خودرو و لزوم بررسی آن را در مقاله پیش رو بررسی می کنیم. همانطور که می دانید جرقه یکی از عوامل مهم در روشن شدن و درست کار کردن موتور های اشتعال جرقه ای ( spark ignition ) می باشد.
هنگامی که مخلوط سوخت و هوا به اندازه کافی متراکم‌شود ، این جرقه است که گرمای لازم جهت اشتعال و در نهایت تولید انرژی را فراهم می کند. عمل جرقه توسط عملگری به نام شمع انجام‌می شود ، اما شمع به خودی خود عاملی برای تولید جرقه ندارد و ولتاژ کاری خود را از دلکو یا کوئل دریافت می کند.
کوئل چیست؟
کوئل ( coil ) نوعی ترانسفورماتور می باشد که ولتاژ باتری را افزایش داده یا به اصطلاح شارژ میکند و در نتیجه با افزایش ولتاژ جرقه ای قوی تر و درنهایت انرژی لازم برای احتراق حاصل می شود. در خودروهای کاربراتوری ولتاژ تولیدی کوئل توسط قطعه ای مکانیکی بنام دلکو بین شمع ها تقسیم میشود اما در خودروهای انژکتوری کوئل بصورت الکترونیکی این تقسیم را انجام میدهد.
برای اتصال میان کوئل ، دلکو و شمع نیاز به قزهه ای رسانا با توانایی تحمل شدت جریان ( آمپر ) و ولتاژ بالا داریم. وایر شمع همان قطعه است ، وایر شمع ها در واقع کابل های فشار قوی هستند که ولتاژ تقویت شده کوئل را به شمع ها منتقل می کنند. در خودرو های کاربراتوری برا اتصال میان کوئل و دلکو نیز از یک وایر جدا استفاده می شود.
جنس وایر شمع معمولا از آلیاژ مس ، نقره و گاهی ترکیب هر دو می باشد که با دو عایق لاستیکی در ناحیه ترمینال های وزودی و خروجی و یک عایق لاکی ضخیم روی خود کابل می باشد.
انواع وایر شمع ها عبارتند از :
- وایر های سیمی :
این نوع از وایر شمع ها از جنس آلیاژ مس می باشند که با پوششی عایق روی سیم کشیده شده اند و انعطاف بسیار کمی دارند .از نظر رسانایی نیز مقاومتشان کم‌بوده و در سطح متوسط رو به پایین درجه بندی می شوند.این نوع وایر ها در خودرو های کاربراتوری مورد استفاده قرار می گرفتند و امروزه کاربردی ندارند.
- وایر های ابریشمی :
این نوع وایرها که از بهترین نوع وایرها محسوب می شوند به دلیل داشتن مقاومت بالا و انعطاف پذیری خوب و خاصیت پارازیت گیری بالا بیشترین کاربرد را در خودروهای انژکتوری و کاربراتوری امروزه دارد.
در داخل این نوع وایرها هیچ سیمی به کار نرفته است بلکه برای انتقال ولتاژ بالا از چندین رشته نخ که از نظر مقاوم بودن شبیه به نخ ابریشم می باشد استفاده شده است و کلیه نخهای داخل وایر آغشته شده به گرافیت می باشد که با کمترین افت ولتاژ ، ولتاژهای بالا را انتقال می دهد.
- وایر های ترکیبی:
این نوع وایرها ترکیبی از وایرهای سیمی و ابریشمی می باشند که نسبت به وایرهای سیمی بهتر می باشند و در خودروهای کاربراتوری و در بعضی از خودروهای انژکتوری به کار رفته است. این نوع وایرها نسبت به وایرهای ابریشیم انعطاف کمتری دارند .
بررسی های مهم وایرها
از آنجا که وایر شمع ها ولتاژ بالایی را منتقل می کنند در نتیجه احتمال پ وایرها ارازیت پذیری بیشتری نیز دارند زیرا هر چقدر ولتاژ بیشتری از یک‌مقطع عبور کند به همان اندازه میدان مغناطیسی شدیدتری اطراف آن مقطع یا سیم شکل می گیرد.با توجه به این موضوع اهمیت اطمینان از سلامت عایق وایر ها امری مهم‌است.
باید وایر ها را از نظر سلامت عایق لاکی روی سیم‌ها و عایق های لاستیکی ترمینال های ورودی و خروجی بررسی نمود. وجود پارگی در قسمت های لاستیکی ترمینال های ورودی و خروجی باعث بوجود آمدن برق دزدی در قسمت خروجی وایر شمع و برق دزدی از شمع میشود. این موضوع را با سیلیکون نسوز میتوان مهار کرد اما ممکن است سیلیکون نسوز همیشه در دسترس نباشد.
لذا در تعمیر گاه های آزاد از گریس نسوز نیز استفاده می کنند که کاری غیر اصولی است.همچنین باید وایر شمع ها را از نظر مقاومت الکتریکی نیز بررسی کرد. با گرم شدن بیش از حد مقاومت وایر ها نیز افزایش می یابد و همین موضوع باعث فشار آمدن به کوئل میشود .همچنین تعویض نکردن به موقع شمع باعث افزایش شدت جریان در وایر میشود و به وایر ها آسیب میرساند.
روش های تست وایر
وایرها را از نظر قطع شدن یا پارگی داخل و همچنین مقاومت وایرها را با دستگاه مولتی متر ( قسمت اهم متر ) آزمایش و تست کنید . در صورتی که دستگاه مولتی متر هیچ عددی را نشان ندهد ( نشانه قطع بودن وایر از داخل ) و یا مقاومت وایرها طبق استاندارد نباشد باید تعویض گردد .
علائم‌خرابی وایر شمع
خرابی یا عدم عملکرد وایر می‌تواند باعث بد کار کردن موتور ( خام سوختن بنزین ) وهمچنین افزایش مصرف سوخت خودرو شود. همچنین ممکن است نشتی احتمالی بنزین در سیستم سوخت رسانی خودرو ( خیس شدن شمع ها ) و به صورت همزمان نشتی برق از وایرها باعث آتش سوزی و خطرات جانی و مالی بسیار جدی شود.
زمان تعویض وایر شمع
بهترین زمان تعویض وایر شمع را هر ۲۰ هزار کیلومتر پیمایش درنظر گرفته اند. بهتر است در زمان تعویض شمع ها وایر شمع ها را هم بررسی نمایید و صحت سلامت وایر شمع ها آگاه شوید.
چنانچه تصمیم به تعویض وایر شمع خودروی خود را دارید این کار را خودتان هم نیز می توانید انجام دهید، بعد از تهیه وایر شمع مناسب دقت کنید هر وایری را که از محل نصب خود بیرون کشیدید وایر جایگزین را در همان جا نصب کنید، در غیر صورت عمل برق رسانی به درستی انجام نخواهد شد.
وایر شمع در خودروهای جدید
امروزه با رواج استفاده از کوئل های تکی و خطی برای هر سیلندر استفاده از وایر شمع به طرز چشمگیری کاهش یافته است و بجای استفاده از وایر های متعدد و یک کوئل دوبل ،از کوئل های تکی روی هر سیلندر استفاده میشود که تنها یک ترمینال خروجی از کوئل مستقیما به شمع متصل میشود.
این‌ترمینال مشابه وایر شمع عمل می کند اما به دلیل طول کوتاهتر و استفاده از آلیاژ کمتر قدرا رسانایی بالاتری دارد .خودروهایی مانند تندر ۹۰ و سمند موتور ملی از این‌نمونه هستند. کوئل های خطی نیز سیستمی مشابه کوئل های تک دارند و از ترمینال های مستقیم روی سرسیلندر استفاده می کنند مانند خودروی ۲۰۶ تیپ های ۲ و ۵ ، زانتیا ،۲۰۷ که از کوئل های خطی استفاده می کنند.
از شما عزیزان ممنونیم که تا انتهای این مطلب ( وایر شمع و کاربرد آن در خودرو ) با ما همراه بودید، می توانید برای دیدن مطالب بیشتر به سایت تامین خودرو مراجعه کنید.
